Bewustwording van oud gedrag = de sleutel voor vernieuwing

Pas op het moment dat jij je bewust bent van de reden voor jouw gedrag of overtuigingen is de tijd voor verandering aangebroken. Logisch lijkt het wel al is dat het niet. Toch is dat het een feit. Hoe werkt die bewustwording dan en welke voordelen heeft het om je bewust te zijn van “iets”? Ik geef je vijf tips. 

1. Situaties waarin jij je oncomfortabel voelt zonder aanwijsbare reden 

Je zit bij een zakelijke bespreking en zonder een geldige reden krijg je het gevoel dat “er iets niet klopt”. Onopvallend kijk je om je heen en je zoekt een verklaring voor dat vervelende en onbestemde gevoel. Dan valt je oog op een onbekende die jou niet aanstaat. “Er is iets niet met hem in orde zijn, denk je. Wat een vervelende vent!” De man in kwestie heeft je nog nooit eerder gesproken of iets met je te maken gehad. Hij is onbedoeld het slachtoffer van jouw vergelijkingsmateriaal uit een eerdere gebeurtenis. Door jouw innerlijk afweer bestaat de mogelijkheid dat je de deal van je leven misloopt uit een misplaatst wantrouwen. Niet de man maar jouw eigen (nare) ervaring is de oorzaak. 

Geef je zelf een kans door stil te staan bij jouw gevoel en handel niet in een impuls. Onderzoek of het idee dat je over iemand hebt terecht is. Het is mogelijk dat de oorzaak van jouw gevoel verstopt ligt in gebeurtenissen die jij je liever niet meer herinnert. Zelfs niet meer kan herinneren. In dat geval spreken we over een bad cluster die dringend opgelost dient te worden. In de toekomst kunnen deze onbedoelde emoties jou vaker in de weg zitten. 

2. Ik kan het niet, begin er niet eens aan of maak het nooit af

Het is cliche om te zeggen, maar hierin ben je niet de eerste en ben je zeker ook niet de laatste. De oorzaak van deze emoties vinden in negenennegtig procent van de gevallen hun oorsprong in de hele vroege jeugd. Deze gedachten hebben alles te maken met perfectionisme. Er wordt in de volksmond gesproken over faalangst. Dat is echter slechts een van de oorzaken. Faalangst is gebasseerd op zo bang zijn voor de gevolgen dat je de stap bijvoorbaat achterwege laat. Je probeert het niet eens. Of, indien je toch de eerste stap durft te zetten, laat je het eindresultaat nooit aan de buitenwereld zien. Men zou commentaar kunnen geven op hetgeen jij hebt geproduceerd en dat vermijd je absoluut het liefste. 

Het tegenovergestelde van faalangst is het zodanig overgecomplimenteerd zijn voor hetgeen je hebt gedaan. Dit zorgt voor enorm veel druk op succesvol zijn. De gedachte aan minder presteren is onmogelijk geworden. Onbewust heb je gevoel gecreerd dat je alleen tijdens succes goed genoeg bent en alleen dan in de schijnwerpers staat. Om hetzelfde niveau te handhaven leg je de lat voor jezelf steeds hoger; steeds verder weg. Het gevoel te “moeten” is een leefregel; een dwangbevel voor jezelf. 

Je ongewenst voelen, druk op prestaties, angst voor de gevolgen als je iets hebt gedaan, klein gehouden worden zijn slechts enkele voorbeelden die er voor zorgen dat je op de een of andere wijze bent gaan zoeken naar perfectionisme. De drang om steeds beter te preseren of juist helemaal inactief worden zijn hiervan symptomen. Herken jij dit bij jezelf? Assertiviteits cursussen worden vaak ingezet om faalangst te behandelen. De faalangst hoeft echter niet te worden behandeld, de oorzaak waarom jij deze. Gevoelens hebt is belangrijk en die verander je niet middels gedragstherapie. Daarvan wordt jij je alleen bewust door ver in je jeugd terug te gaan. 

3. Imposter syndroom

De buitenwereld ziet een beeld van jou waarin jij jezelf presenteert als de vrolijke, jofele en succesvolle medewerker. Je innerlijke gevoelswereld vertelt een heel ander verhaal. Onzekerheid, wanhoop, fysieke en emotionele vermoeidheid liggen op de loer. Langzamerhand verlies je de connectie met je eigen echte ik en je hebt het gevoel dat de mensen om je heen naar een bedrieger kijken. Wanneer val je door de mand en ziet iedereen dat je helemaal niets kan?

In jouw ogen is dat namelijk zo, maar dit hoeft niet terecht te zijn. Jij hebt in dit geval alleen geen vertrouwen in je eigen kunnen en kennis. Het zelfvertrouwen staat op een extreem laag pitje dat keer op keer wordt gevoed. Hoe gek het ook lijkt, juist door geslaagde acties. 

Onzekere mensen die daarbij een hogere opleiding/functie hebben zijn extra gevoelig voor dit fenomeen. De prestatiedrang speelt hierin een belangrijke rol.

Het is de kunst om balans te vinden tussen plezier en plicht. Natuurlijk begint alles met een goede communicatie. Denk hierbij aan je grenzen stellen om aan te geven tot hoever je bereidt bent te gaan. Durf te delegeren en hulp in te schakelen waar nodig. Tenslotte hoef je niet alles alleen te doen en is samenwerken geen gevolg van zwakte of minderwaardigheid maar eerder een teken van goed leiderschap. 

4. Fight or flight

Een zakelijke markt kent concurenten die jou liever niet op de markt zien. Dat zegt iets over het referentiekader van dit persoon zelf, maar dat laten we hier buiten beschouwing.

Ben je nu een ondernemer of een sollicitant, je zou op het functioneren van moeten worden beoordeeld en niet op wie je als persoon bent. De mate waarin je gesprekspartner of potentiele klant bewust is van zijn eigen referentiekader speelt hierin een voorname en bepalende rol. 

In eerste instantie denk je misschien dat je hier geen invloed op hebt, maar niets is minder waar. Jouw uitstraling bepaalt binnen 0,02 seconden de eerste indruk die je achterlaat. Hoe wil jij dat zij jou zien? Trek jij je direct terug bij de eerste kritische blik of woorden of maken deze je sterker!

5. Progressive mental alignment en het terugval syndroom

Geen kwaad woord over welke therapie of hun effect dan ook. Alles heeft zijn positive werking. Jammer genoeg komt het veelal voor dat na enkele weken, maanden of een jaar mensen soort gelijk oud gedrag vertonen. Een simpel voorbeeld zijn de goede voornemens tijdens de jaarwisseling. Binnen een maand is het grootste percentage deze weer vergeten of zijn ze achteloos van tafel geveegd. 

De oorzaak mag gezocht worden in hetgeen wordt aangeboden. Een hoog percentage gaat aan de slag met gedragsverandering. Gebeurt voorval A dan moet je volgens plan B handelen. Maar omdat jij je niet bewust bent van de OORZAAK van voorval A (bijv. Het imposter gevoel) zorgt deze ervoor dat je iedere keer opnieuw getriggerd wordt en blijft dit patroon zich herhalen. Val je dus iedere keer terug in oud gedrag.  

Mijn advies? Vindt de oorzaak van elke vervelende emotie waarvan je last hebt in je dagelijks functioneren. Die je belemmert om rust, plezier en vrijheid te ervaren en waar jij je goed bij voelt.  Je hoeft hiervoor geen ellelange trajecten in te gaan of je op een wachtlijst van minstens een half jaar te plaatsen. Er is een effectieve en simpele manier en die heet progressive mental alignment. 

Nawoord